1. Historia rozwoju mysli ewolucyjnej
a) Arystoteles teoria wlasciwosci form i dynamiki zycia:
-Ojciec embriologii
-badal rozwoj zarodkowy zwierzat przedstawil pierwszy system klasyfikacji zwierzat ( na krwiste i bezkrwistne).
-Wprowadzil zasade koleracji narzadow.
-Wskazal zaleznosc miedzy budowa zwierzat a srodowiska.
-Wprowadzil pojecia: osobnik, gatunek, rodzaj
-ojciec filozofii , anatomii porownawczej
b) Karol Linneusz (XVIII w.)
-kreacjonista
-"Tyle liczymy gatunkow, ile roznych form na poczatku zostalo stworzonych"
(jednorazowy , akt. stworzenia stalosc form)
-tworca sztucznego systemu klasyfikacyjnego - gueina - sie on na porownaniu dowolnej wybranej cechy w poszczegolnych org. ( nie ma zadnej mowy o pokrewienstwo) wprowadzil binomenklature => uporzadkowanie np. mucha domowa, mucha konska
-wprowadzil cztery czlony taksonami: gromada, rzad, rodzaj, gatunek
-"Systema naturae" - dzielo
-"ekonomia przyrody" - kolejne dzielo: wypowiada trafnie problem walki o byt, bo modli sie wiecej niz moze sie utrzymac zaliczyl czlowieka do zwierzat.
c) Teoria Cunter'a
-tworca teorii kakatastroficznej; kreacjonista , kolejne kataklizmy
-Tworca wspoolczesnej anatomii porownawczej, zasady koleracji organow zwolennik stalosci i niezmiennosci organizmow.
d) Pierwszy ewolucjonista: Jean Baptista de Lamarck (XVIII/XIX)d
-kamarkizm - Lamarck zakladal, ze organizmy sa obdarzone tzw. "czuciem zewnetrznym", potrzeba , ktora doprowadzala do nich (behawioryzm). Powstala zmiany wskutek potrzeb w ciagu zycia osobniczego , czyli tzw. cwechy nabyte, sa przekazywane z pokolenia na pokolenie . Uzywacie badz nieuzywacie danych narzadow doprowadzane je do rozwoju lub zaniku.
-Cechy nabyte nie sa dziedziczone - dlatego teoria Lamarcka zostala odrzucona.
-i wskazywal na rozne i podobienstwas w rozwoju zarodkowym zwierzat.
e) Karol Darwin (XIX w.)
-Ewolucaja biologiczna - proces stopniowych kierunkowych i w zasadzie nieodwracalnych przeksztalcen organizmow, ktore prowadza do powstania nowych form lepiej przystosowane do warunow srodowiska.
-Tworca naukowego ewolucjonizmu jest Karol Darwin (1859r. - opublikowanie dziela "O powstaniu gatunkow" droga doboru naturalnego czyli o utrzymaniu sie doskonalszych ras w walce o byyt"
Darowizm
Streszczenie teorii ewolucjonizmu w 4 prawach:
1) Prawo zmiennosci bezkierunkowej
2) Prawo geometrycznego postepu narodu - organizmy
f) Porownanie darowizmu i larkminizmu
Koncepcje Lamarcka
-Ewolucja odbywa sie na poziomie drobniejszym (poniewaz w przyrodzie reakcje istnieje osobnik, a jednostki systematyczne , wyodrebnione sa sztucznie)
-Mechanizmy ewolucji sa odmienne:
*roslin, ktore sa pozbawione "czucia" zewnetrznego (ukladu nerwowego). Organy rozwijaja sie i ulegaja reakcji pod bezposrednim wplywem zewnetrznych czynnikow srodowiska
* u zwierzat, obdarzonych "czuciem" zewnetrznych zmiany dokonuja sie na skutek jednoczesnego dzialania, czynnikow zewnetrznych oraz wewnetrznych
-Zmiany , ktorym podlegaja organizmy sa kierunkowa tzn. sa nastepwem zmieniajacych sie warunkow srodowiska
- Istotny ma wplyw ma "potrzebe" i nastepnie czynniki zewnetrzne
- Ewolucja jest procesem dlugotrwalem
Koncepcja Darwina
-Ewolucja odbywa sie na poziomie populacji
-Mechanizmy ewolucji sa jednakowe w odmi... do wszystkich organizmow (zarowno roslin jak zwierzat)
-Zmiany , ktorym podlegaja organizmy sa drobne i bezkierunkowe
- W przebiegu ewolucji istotne znaczenie ma wplyw. Czynnikow zewnetrznych, tzn. czynnikow srodowiska
-Ewolucja jest procesem, ktory zachodzi w odpowiednio dlugim okresie
2. Dowody na istnienie ewolucji
a) bezposrednie
- Dowodow tych dostarcza nam paleontologia
- skamienialosci, inkluzji, odciski, formy przejsciowe (umiec zdefiniowac) , zywe skamienialosci, endemit , relikt, przyklady, zywych skamienialosciach
b) posrednie
-mozemy ich szukac w : anatomia porownawcza, embriologia, biochemia, biogeografia, genetyka
Mutacja unikalna musi ujawnic sie w kom haploidalnych , poniewaz zmutowany gen jest w postaci jednego allela.
(w diploidalnej moze sie ujawnic bo sa allele i zmieniac sie w ujawnic gdy mutacje najduje sie w allelu dominujacym lub w 2 recesywnych )
Pozytywne znaczenie faktu, wiekszosc genopatii jest determinowany przez allele reesywne
zmniejszenie smiertelnosc
bialko powstaje w wyniku ekspresji genu.
(w diploidalnej moze sie ujawnic to sie 2 allele i sta
3. Anatomia porownawcza - zajmuje sie porownaniem narzadow, organow, ukladow i na tej podstawie wyciaga odpowiednie wnioski dotyczace ewolucji
a) narzady homologiczne - maja wspolne pochodzenie , jego slad zachowaly w postaci ogolnego planu budowy , ale roznia sie miedzy soba, (nieco), poniewaz spelniaja rozne czynnosci.
- konczyny kregowcow (skrzydlo u nietoperza, pletwa wieloryba, skrzydlo ptaka, konczyna czlowieka, kreta)
-pokrycie ciala kregowcow (wytwory naskorka: luski gadow, wlosy ssaka, piora ptakow)
-pecherz plawny i pluca kregowcow
-wytwory skorki roslin
-liscie roslin ( spichrzowe, asymilacyjne, liscie przeksztalcone w czesci kwiatow, okrywajace, pulapki)
-dnoza owadow (grzebnw, skoczne, plywne)
-aparaty gebowe owadow
-modyfikowane liscie
filogeneza - rozwoj rodowy
ontogeneza - rozwoj osobniczy
luski ryb - wytwory skory wlasciwej
b) Narzady analogiczne - nie maja wspolnego pochodzenia , ale upodobnily sie do siebie zewnetrznie na skutek spelniania podobnych czynnosci:
- konyczyny kregowcow i odnoza owadow
-oko glowonogow (naskorek) i oczy kregowcow
-skrzydla owadow i skrzydlo nietoperza
-kolce i ciernie u roslin
-chwytniki mszakow i korzeni roslin
Jezeli analogia dotyczy calego organizmu to nazywa sie konwergancja - ewolucja zbiezna. Jest to dowod na istnienie ewolucji, poniewaz wskazuje , iz kierunek zmian nadaje srodowisko.
np. organizmy zyjace w wodzie - ich oplywowy ksztalt ciala organizmy zyjace ma pustynii - kolor piaskowy. ..
c)
organizmow byly bardzo dobrze rozwiniete i spelnialy istotne funkcje natomiast w danej konkretnej grzybni.
-kosc ogonowa
-wyrostek robaczkowy
-zeby madrosci
-szczatkowe uwloscienie np. u czlowieka, sloni, hipopotamow
-szczatkowe kosci konczyn tylnych i miednicy (u wieloroba, wezy)
-luski na lodygach kanianki - szczatkowe liscie
d) Atawizmy - sa to cechy przodkow, swiadczace o zwierzecym pochodzenia czlowieka:
- zdolnosc do poruszania malzowina uszna
-urodzenie sie z ogonem
-wystepowanie dodatkowych sutek
-nadmierne owlosienie
-rodzenie sie z pazurami
-nadmiernie rozwiniete , wystajace kly.
4. Embriologia
- nauka o rozwoju zarodkowym , dostarcza dowodow na wiazek pomiedzy stanowiskiem systematycznym roznych kregowcow i ich rozwojem
a) Prawo rozwojowe Rer'a
W rozwoju zarodkowym kregowcow poszczegolne ich cechy wystepuja w okreslonej kolejnosci: najpierw pojawia sie cecha wlasciwie np. dla strunowcow (Struna grzbietowa), pozniej cechy gromady, rzedu, rodziny, a nastepnie rodzaju i gatunku. W pierwszym etapie zarodkowym nie mozemy wiec rozroznic "strunowcow"
b) Prawo biogenetyczne Haeckla i Mulera
(oparte o zasade rekapitulacji , odkryta przez Darwina)
"W ontogenezie (czyli rozwoju zarodkowym) powtarzana jest filogeneza (czyli rozwoj rodowy)"
c) Heckel i Muller i wyrozniki dwa rodzaje embrionalnym kregowcow:
-palingenetyczne - bedace powtorzeniem ich doroslych przodkow: struna grzbietowa, luki skrzeletowe, cewka nerwowa ulatwiaja one ewolucjonistom odtworzenie rodowodow wspolczesnie zyjacych zwierzat
-cenogenetyczne - czyli swoiste cechy zarodkow wiazane z przystosowaniem do zycia zarodkowego blony plodowe (u owodniowcow), pepowina (u ssakow lozyskowych) , lozysko (u ssakow lozyskowych), koran ( u poczwarek) istnienie tych cech utrudnia odtworzenie rodowodow
d) Wnioski:
-Filogeneza jest przyczyna ontogenezy i je ksztaltuje
- W ontogenesie przebiegaja rownoczesnie procesy palingenetyczne i cenogenetyczne, a ostatecznie uksztaltowanie organizmow jest ich cecha wypadkowa.
"Przebieg ontogenezy jest przyczyna zmian rodowych i w ten sposob ksztaltuje filogeneze."
e) Wyroznia on 3 typy zmian w rozowju zarodkowym:
-
-
-
f) Dowodem w embriologii na spolne pochodzenie organizmow : sa te same etapy rozwoju zarodkowym:
-zaplodnienie
-bruzdkowanie
-gastrulacja
-organogeneza
5. Ewolucja organizmow na Ziemii. Dane z zakresu biochemii, genetyki i fizjologii
a) dowody podobienstwa istot zywych w dziedzinie genetyki, biochemiii i fizjologii:
- organizmy zywe zbudowane sa z tych samych pierwiastkow a ich procentowa zawartosc w tkankach jest zblizona ; podobnie ksztaltuje sie udzial procentowy wody. Podobny sklad chemiczny plynow ustrojowych roznych zwierzat o wody
-oceanicznej dotyczacej zawartosci magnezu, chloru, sodu , wapnia wskazuje na wspolne srodowisko zycia
-podobienstwo budowy dwoch barwnikow: chlorofilu - typowy dla roslin i hemoglobiny - typowej dla zwierzat
-uniwersalnosc kodu genetycznego (dany triplet koduje okreslony aminokwas ten sam u wszystkich organizmow)
-biochemicznym podlozem dziedzicznosci sa kwasy nukleinowe i proces biosyntezy bialka... Wiele procesow metabolicznych przebiega przez podobne etapy, jest katalizowane przez podobne enzymy. Taka sama truktura wieloczasteczkowych zwiazkow organicznych - przede wszystkim kwasow i nukleonowych i bialek wchodzacych w sklad organizmow zywych wykorzystanie ATP jako podstawowego katalizatora innosnika energii w komorkach wszystkich organizmow.
-podobny mechanizm transkrypcji i translacji, przebieg mejozy i mitozy
-komorkowa budowa organizmow
- sekwencja aminokwasu w cytochromach c wykazuje tym wieksze podobienstwo im blizej spokrewniane sa enzymy
-budowa i specyfika odmian rodopsyny
-wytwarzanie niektorych enzymow np. amylazy
-podobienstwo niektorych hormonow zwierzecych i ludzkiej np. insuliny ludzkiej , krowiej i swinskiej
-podobienstwo budowy antygenow grupowych krwii u czlowieka i niektorych malp; reakcje serologiczne wskazuja na stopien podobienstwa budowy bialek a tym samym pokrewiwenstwa roznych zwierzat.
6. Wspolczesna teoria ewolucji
a) Teoria syntetyczna
Teoria ta zaklada , ze podstawowa jednostka podlegajaca ewolucji jest populacja, to wlasnie zmiany zachodzace w puli genetycznej populacji nalezy uznac za podstawe wszelkich zmian ewolucyjnych, a czynikami ewolucji sa wszelkie procesy i zjawiska prowadzaxce do zmian w puli genowej.
b) Czynniki ewolucji
Wszystkie okolicznosci, ktore uniemozliwiaja osiagniecie przez populacje stanu rownowagi genetycznej, czyli takie, ktore wplywaja na zmiane czestosci alleli w puli genetycznej populacji.
Naleza do nich:
- mutacje
-zmiennosc rekombinacyjna
-preferencje w krzyzowaniu (czyli w rozmnazaniu plciowego)
-migracje
-mala liczebnosc populacji
-selekcja czyli dzialanie doboru naturalnego - glowny czynnik ewolucji
c) Pojecia
Populacja - zbior osobniko jednego gautnki , zamieszkuje dany teren w okreslonym czasie , mogace sie ze soba krzyzowac i wydawac na swiat potomstwo
Gatunek - zbior populacji, ktore wystepuja w roznych miesiacych
Pula genowa - suma genowa osobnikow nalezacych do populacji
W populacji odbywa sie swiadczyc ... osobnikami dzieki nieograniczonemu krzyzowaniu . Kazda populacja w obrebie gatunku posiada odmienna charakterystyczna pule genetyczna i jest ona zwykle bardzo stabilna, ale pewne procesy moga powodowac zmiany w jej odrebie i nalezy je uznac za podstawe zmian ewolucyjnych.
Gen - warunkuje okreslona ceche
d) Charkaterystyka ilosciowa populacji
Dla kazdej populacji mozemy wyroznic szereg cech ilosciowych np. dlugosc, ciezar, srednia dlugosc zycia. Chcac scharakteryzowac populacje ilosciowo nalezy przedstawic rozklad czestosci danej cechy populacji.
Najmniej jest osobnikw o skrajnych wartosciach. Najwieksza czestosc jest czestoscia alleli wartosc cechy sredniej. Analizujac stale rozklad czestosci jakiejs cechy w kolejnych pokoleniach danej populacji mozemy wnioskowac o typie zachodzacych zmian.
Jezeli jakas cecha nie ulega zmianie, to populacja nie ewouluje, czyli rozklad czestosci alleli pozostaje bez zmian. Jezeli w populacji nastapi utrzmujaca sie przez wiele pokolen zmiana dowolnej cechy to powiemy, ze w populacji zaszla elementarna zmiana ewolucyjna.
... w populacji sa odzwierciedleniem przeszniesc w proporcjach alleli genow determinujacych te cechy. Podstawowa zmiane ewolucyjna charakteryzujemy jako trwale (utrzymujace sie przez szereg pokolen) przesznujace w proporcjach (czestosciach). Alleli dowolnego genu w pule genowej populacji.
Fosylinacja - utrwalanie szczatkow organizmow.
7. Dryft genetyczny jako czynnik ewolucji
Dryf genetyczny - zjawisko polegajace na przypadkowych zmianach czestosci alleli w puli gentycznej w malej izolowanej populacji.
Dryft genetyczny moze spowodowac eliminacje jakiegos zadkiego genu lub rzeciwnie - zwiekszenie czestosci jego nastepowania.
Przyczyny dryftu:
-losowa smiertelnosc niezalezna od porzadkowania alleli
-trudnosc w odnalazieniach partnera do narodu
Efekt dryftu:
-calkowita eliminacja niektorych alleli i wzrost homozygotycznej
-zmiennosc genetyczna (roznice miedzy lokalnymi populacjami)
a) Arystoteles teoria wlasciwosci form i dynamiki zycia:
-Ojciec embriologii
-badal rozwoj zarodkowy zwierzat przedstawil pierwszy system klasyfikacji zwierzat ( na krwiste i bezkrwistne).
-Wprowadzil zasade koleracji narzadow.
-Wskazal zaleznosc miedzy budowa zwierzat a srodowiska.
-Wprowadzil pojecia: osobnik, gatunek, rodzaj
-ojciec filozofii , anatomii porownawczej
b) Karol Linneusz (XVIII w.)
-kreacjonista
-"Tyle liczymy gatunkow, ile roznych form na poczatku zostalo stworzonych"
(jednorazowy , akt. stworzenia stalosc form)
-tworca sztucznego systemu klasyfikacyjnego - gueina - sie on na porownaniu dowolnej wybranej cechy w poszczegolnych org. ( nie ma zadnej mowy o pokrewienstwo) wprowadzil binomenklature => uporzadkowanie np. mucha domowa, mucha konska
-wprowadzil cztery czlony taksonami: gromada, rzad, rodzaj, gatunek
-"Systema naturae" - dzielo
-"ekonomia przyrody" - kolejne dzielo: wypowiada trafnie problem walki o byt, bo modli sie wiecej niz moze sie utrzymac zaliczyl czlowieka do zwierzat.
c) Teoria Cunter'a
-tworca teorii kakatastroficznej; kreacjonista , kolejne kataklizmy
-Tworca wspoolczesnej anatomii porownawczej, zasady koleracji organow zwolennik stalosci i niezmiennosci organizmow.
d) Pierwszy ewolucjonista: Jean Baptista de Lamarck (XVIII/XIX)d
-kamarkizm - Lamarck zakladal, ze organizmy sa obdarzone tzw. "czuciem zewnetrznym", potrzeba , ktora doprowadzala do nich (behawioryzm). Powstala zmiany wskutek potrzeb w ciagu zycia osobniczego , czyli tzw. cwechy nabyte, sa przekazywane z pokolenia na pokolenie . Uzywacie badz nieuzywacie danych narzadow doprowadzane je do rozwoju lub zaniku.
-Cechy nabyte nie sa dziedziczone - dlatego teoria Lamarcka zostala odrzucona.
-i wskazywal na rozne i podobienstwas w rozwoju zarodkowym zwierzat.
e) Karol Darwin (XIX w.)
-Ewolucaja biologiczna - proces stopniowych kierunkowych i w zasadzie nieodwracalnych przeksztalcen organizmow, ktore prowadza do powstania nowych form lepiej przystosowane do warunow srodowiska.
-Tworca naukowego ewolucjonizmu jest Karol Darwin (1859r. - opublikowanie dziela "O powstaniu gatunkow" droga doboru naturalnego czyli o utrzymaniu sie doskonalszych ras w walce o byyt"
Darowizm
Streszczenie teorii ewolucjonizmu w 4 prawach:
1) Prawo zmiennosci bezkierunkowej
2) Prawo geometrycznego postepu narodu - organizmy
f) Porownanie darowizmu i larkminizmu
Koncepcje Lamarcka
-Ewolucja odbywa sie na poziomie drobniejszym (poniewaz w przyrodzie reakcje istnieje osobnik, a jednostki systematyczne , wyodrebnione sa sztucznie)
-Mechanizmy ewolucji sa odmienne:
*roslin, ktore sa pozbawione "czucia" zewnetrznego (ukladu nerwowego). Organy rozwijaja sie i ulegaja reakcji pod bezposrednim wplywem zewnetrznych czynnikow srodowiska
* u zwierzat, obdarzonych "czuciem" zewnetrznych zmiany dokonuja sie na skutek jednoczesnego dzialania, czynnikow zewnetrznych oraz wewnetrznych
-Zmiany , ktorym podlegaja organizmy sa kierunkowa tzn. sa nastepwem zmieniajacych sie warunkow srodowiska
- Istotny ma wplyw ma "potrzebe" i nastepnie czynniki zewnetrzne
- Ewolucja jest procesem dlugotrwalem
Koncepcja Darwina
-Ewolucja odbywa sie na poziomie populacji
-Mechanizmy ewolucji sa jednakowe w odmi... do wszystkich organizmow (zarowno roslin jak zwierzat)
-Zmiany , ktorym podlegaja organizmy sa drobne i bezkierunkowe
- W przebiegu ewolucji istotne znaczenie ma wplyw. Czynnikow zewnetrznych, tzn. czynnikow srodowiska
-Ewolucja jest procesem, ktory zachodzi w odpowiednio dlugim okresie
2. Dowody na istnienie ewolucji
a) bezposrednie
- Dowodow tych dostarcza nam paleontologia
- skamienialosci, inkluzji, odciski, formy przejsciowe (umiec zdefiniowac) , zywe skamienialosci, endemit , relikt, przyklady, zywych skamienialosciach
b) posrednie
-mozemy ich szukac w : anatomia porownawcza, embriologia, biochemia, biogeografia, genetyka
Mutacja unikalna musi ujawnic sie w kom haploidalnych , poniewaz zmutowany gen jest w postaci jednego allela.
(w diploidalnej moze sie ujawnic bo sa allele i zmieniac sie w ujawnic gdy mutacje najduje sie w allelu dominujacym lub w 2 recesywnych )
Pozytywne znaczenie faktu, wiekszosc genopatii jest determinowany przez allele reesywne
zmniejszenie smiertelnosc
bialko powstaje w wyniku ekspresji genu.
(w diploidalnej moze sie ujawnic to sie 2 allele i sta
3. Anatomia porownawcza - zajmuje sie porownaniem narzadow, organow, ukladow i na tej podstawie wyciaga odpowiednie wnioski dotyczace ewolucji
a) narzady homologiczne - maja wspolne pochodzenie , jego slad zachowaly w postaci ogolnego planu budowy , ale roznia sie miedzy soba, (nieco), poniewaz spelniaja rozne czynnosci.
- konczyny kregowcow (skrzydlo u nietoperza, pletwa wieloryba, skrzydlo ptaka, konczyna czlowieka, kreta)
-pokrycie ciala kregowcow (wytwory naskorka: luski gadow, wlosy ssaka, piora ptakow)
-pecherz plawny i pluca kregowcow
-wytwory skorki roslin
-liscie roslin ( spichrzowe, asymilacyjne, liscie przeksztalcone w czesci kwiatow, okrywajace, pulapki)
-dnoza owadow (grzebnw, skoczne, plywne)
-aparaty gebowe owadow
-modyfikowane liscie
filogeneza - rozwoj rodowy
ontogeneza - rozwoj osobniczy
luski ryb - wytwory skory wlasciwej
b) Narzady analogiczne - nie maja wspolnego pochodzenia , ale upodobnily sie do siebie zewnetrznie na skutek spelniania podobnych czynnosci:
- konyczyny kregowcow i odnoza owadow
-oko glowonogow (naskorek) i oczy kregowcow
-skrzydla owadow i skrzydlo nietoperza
-kolce i ciernie u roslin
-chwytniki mszakow i korzeni roslin
Jezeli analogia dotyczy calego organizmu to nazywa sie konwergancja - ewolucja zbiezna. Jest to dowod na istnienie ewolucji, poniewaz wskazuje , iz kierunek zmian nadaje srodowisko.
np. organizmy zyjace w wodzie - ich oplywowy ksztalt ciala organizmy zyjace ma pustynii - kolor piaskowy. ..
c)
organizmow byly bardzo dobrze rozwiniete i spelnialy istotne funkcje natomiast w danej konkretnej grzybni.
-kosc ogonowa
-wyrostek robaczkowy
-zeby madrosci
-szczatkowe uwloscienie np. u czlowieka, sloni, hipopotamow
-szczatkowe kosci konczyn tylnych i miednicy (u wieloroba, wezy)
-luski na lodygach kanianki - szczatkowe liscie
d) Atawizmy - sa to cechy przodkow, swiadczace o zwierzecym pochodzenia czlowieka:
- zdolnosc do poruszania malzowina uszna
-urodzenie sie z ogonem
-wystepowanie dodatkowych sutek
-nadmierne owlosienie
-rodzenie sie z pazurami
-nadmiernie rozwiniete , wystajace kly.
4. Embriologia
- nauka o rozwoju zarodkowym , dostarcza dowodow na wiazek pomiedzy stanowiskiem systematycznym roznych kregowcow i ich rozwojem
a) Prawo rozwojowe Rer'a
W rozwoju zarodkowym kregowcow poszczegolne ich cechy wystepuja w okreslonej kolejnosci: najpierw pojawia sie cecha wlasciwie np. dla strunowcow (Struna grzbietowa), pozniej cechy gromady, rzedu, rodziny, a nastepnie rodzaju i gatunku. W pierwszym etapie zarodkowym nie mozemy wiec rozroznic "strunowcow"
b) Prawo biogenetyczne Haeckla i Mulera
(oparte o zasade rekapitulacji , odkryta przez Darwina)
"W ontogenezie (czyli rozwoju zarodkowym) powtarzana jest filogeneza (czyli rozwoj rodowy)"
c) Heckel i Muller i wyrozniki dwa rodzaje embrionalnym kregowcow:
-palingenetyczne - bedace powtorzeniem ich doroslych przodkow: struna grzbietowa, luki skrzeletowe, cewka nerwowa ulatwiaja one ewolucjonistom odtworzenie rodowodow wspolczesnie zyjacych zwierzat
-cenogenetyczne - czyli swoiste cechy zarodkow wiazane z przystosowaniem do zycia zarodkowego blony plodowe (u owodniowcow), pepowina (u ssakow lozyskowych) , lozysko (u ssakow lozyskowych), koran ( u poczwarek) istnienie tych cech utrudnia odtworzenie rodowodow
d) Wnioski:
-Filogeneza jest przyczyna ontogenezy i je ksztaltuje
- W ontogenesie przebiegaja rownoczesnie procesy palingenetyczne i cenogenetyczne, a ostatecznie uksztaltowanie organizmow jest ich cecha wypadkowa.
"Przebieg ontogenezy jest przyczyna zmian rodowych i w ten sposob ksztaltuje filogeneze."
e) Wyroznia on 3 typy zmian w rozowju zarodkowym:
-
-
-
f) Dowodem w embriologii na spolne pochodzenie organizmow : sa te same etapy rozwoju zarodkowym:
-zaplodnienie
-bruzdkowanie
-gastrulacja
-organogeneza
5. Ewolucja organizmow na Ziemii. Dane z zakresu biochemii, genetyki i fizjologii
a) dowody podobienstwa istot zywych w dziedzinie genetyki, biochemiii i fizjologii:
- organizmy zywe zbudowane sa z tych samych pierwiastkow a ich procentowa zawartosc w tkankach jest zblizona ; podobnie ksztaltuje sie udzial procentowy wody. Podobny sklad chemiczny plynow ustrojowych roznych zwierzat o wody
-oceanicznej dotyczacej zawartosci magnezu, chloru, sodu , wapnia wskazuje na wspolne srodowisko zycia
-podobienstwo budowy dwoch barwnikow: chlorofilu - typowy dla roslin i hemoglobiny - typowej dla zwierzat
-uniwersalnosc kodu genetycznego (dany triplet koduje okreslony aminokwas ten sam u wszystkich organizmow)
-biochemicznym podlozem dziedzicznosci sa kwasy nukleinowe i proces biosyntezy bialka... Wiele procesow metabolicznych przebiega przez podobne etapy, jest katalizowane przez podobne enzymy. Taka sama truktura wieloczasteczkowych zwiazkow organicznych - przede wszystkim kwasow i nukleonowych i bialek wchodzacych w sklad organizmow zywych wykorzystanie ATP jako podstawowego katalizatora innosnika energii w komorkach wszystkich organizmow.
-podobny mechanizm transkrypcji i translacji, przebieg mejozy i mitozy
-komorkowa budowa organizmow
- sekwencja aminokwasu w cytochromach c wykazuje tym wieksze podobienstwo im blizej spokrewniane sa enzymy
-budowa i specyfika odmian rodopsyny
-wytwarzanie niektorych enzymow np. amylazy
-podobienstwo niektorych hormonow zwierzecych i ludzkiej np. insuliny ludzkiej , krowiej i swinskiej
-podobienstwo budowy antygenow grupowych krwii u czlowieka i niektorych malp; reakcje serologiczne wskazuja na stopien podobienstwa budowy bialek a tym samym pokrewiwenstwa roznych zwierzat.
6. Wspolczesna teoria ewolucji
a) Teoria syntetyczna
Teoria ta zaklada , ze podstawowa jednostka podlegajaca ewolucji jest populacja, to wlasnie zmiany zachodzace w puli genetycznej populacji nalezy uznac za podstawe wszelkich zmian ewolucyjnych, a czynikami ewolucji sa wszelkie procesy i zjawiska prowadzaxce do zmian w puli genowej.
b) Czynniki ewolucji
Wszystkie okolicznosci, ktore uniemozliwiaja osiagniecie przez populacje stanu rownowagi genetycznej, czyli takie, ktore wplywaja na zmiane czestosci alleli w puli genetycznej populacji.
Naleza do nich:
- mutacje
-zmiennosc rekombinacyjna
-preferencje w krzyzowaniu (czyli w rozmnazaniu plciowego)
-migracje
-mala liczebnosc populacji
-selekcja czyli dzialanie doboru naturalnego - glowny czynnik ewolucji
c) Pojecia
Populacja - zbior osobniko jednego gautnki , zamieszkuje dany teren w okreslonym czasie , mogace sie ze soba krzyzowac i wydawac na swiat potomstwo
Gatunek - zbior populacji, ktore wystepuja w roznych miesiacych
Pula genowa - suma genowa osobnikow nalezacych do populacji
W populacji odbywa sie swiadczyc ... osobnikami dzieki nieograniczonemu krzyzowaniu . Kazda populacja w obrebie gatunku posiada odmienna charakterystyczna pule genetyczna i jest ona zwykle bardzo stabilna, ale pewne procesy moga powodowac zmiany w jej odrebie i nalezy je uznac za podstawe zmian ewolucyjnych.
Gen - warunkuje okreslona ceche
d) Charkaterystyka ilosciowa populacji
Dla kazdej populacji mozemy wyroznic szereg cech ilosciowych np. dlugosc, ciezar, srednia dlugosc zycia. Chcac scharakteryzowac populacje ilosciowo nalezy przedstawic rozklad czestosci danej cechy populacji.
Najmniej jest osobnikw o skrajnych wartosciach. Najwieksza czestosc jest czestoscia alleli wartosc cechy sredniej. Analizujac stale rozklad czestosci jakiejs cechy w kolejnych pokoleniach danej populacji mozemy wnioskowac o typie zachodzacych zmian.
Jezeli jakas cecha nie ulega zmianie, to populacja nie ewouluje, czyli rozklad czestosci alleli pozostaje bez zmian. Jezeli w populacji nastapi utrzmujaca sie przez wiele pokolen zmiana dowolnej cechy to powiemy, ze w populacji zaszla elementarna zmiana ewolucyjna.
... w populacji sa odzwierciedleniem przeszniesc w proporcjach alleli genow determinujacych te cechy. Podstawowa zmiane ewolucyjna charakteryzujemy jako trwale (utrzymujace sie przez szereg pokolen) przesznujace w proporcjach (czestosciach). Alleli dowolnego genu w pule genowej populacji.
Fosylinacja - utrwalanie szczatkow organizmow.
7. Dryft genetyczny jako czynnik ewolucji
Dryf genetyczny - zjawisko polegajace na przypadkowych zmianach czestosci alleli w puli gentycznej w malej izolowanej populacji.
Dryft genetyczny moze spowodowac eliminacje jakiegos zadkiego genu lub rzeciwnie - zwiekszenie czestosci jego nastepowania.
Przyczyny dryftu:
-losowa smiertelnosc niezalezna od porzadkowania alleli
-trudnosc w odnalazieniach partnera do narodu
Efekt dryftu:
-calkowita eliminacja niektorych alleli i wzrost homozygotycznej
-zmiennosc genetyczna (roznice miedzy lokalnymi populacjami)
Komentarze
Prześlij komentarz