I. Adam i Ewa
1. Metryczka bohaterow
a) Adam
- znaczy "czlowiek"
b) Ewa
- znaczy "dajaca zycie" albo: "zycie"
2. Lektura - Biblia, Stary Testament (Ksiega Rodzaju)
Mowi sie tez o Adamie i Ewie w Nowym Testamencie, Chrystusa nazywa sie "drugim Adamem".
Adam i Ewa sa tez bohaterami wielu zartobliwych utworow, np. Teatrzyku "Zielona Ges" Galczynskiego czy "Pamietnikow" Adama i "Ewy" Marka Twaina.
Postac Ewy wystepuje tez w "Hymnach" Jana Kasprowicza.
3. Najwazniejsza wydarzenia w zyciu Adama i Ewy
Bunt przeciw Bogu: posluchanie namowy weza i zerwanie zakazanego owocu.
Konsekwencja tego czynu bylo wygnanie z raju.
4. Wybrane dziela plastyczne ukazujace Adama i Ewy
- Fresk Michala Aniola w Kaplicy Sykstynskiej ukazujacy grzech pierwszych ludzi i wygnanie z raju.
-Arrasy wawelskie (Dzieje rajskie)
-Lorenzo Maitani Stworzenie Ewy - katedra w Orvieto
-Masaccio "Wygnanie z raju"
-Albercht Durer "Adam i Ewa"
5. Motywy literackie
a) ludzkosc, kondycja czlowieka
Adam i Ewa to wedlug Biblii para pierwszych rodzicow stworzona przez Boga - to oni dali poczatek ludzkosci.
Poruszjajac wszelkie tematy dotyczace losu czlowieka, kondycji ludzkiej, warto odwolac sie do Adama i ewy. My - wspolczesni ludzie - takze dzielimy ich los.
Znana piesn religijna mowi np. "wygnancy Ewy, do Ciebie wolamy, zlituj sie , zlituj, niech sie nie tulamy".
Dziela plastyczne, np. fresk Michala Aniola z Kaplicy Sykstynskiej czy arrasy wawelskie przedstawiaja Adama i Ewe jego nagich i bezbronnych. Podobna wizje ludzi prezentowal np. mit o Prometeuszu - ludzie w nim tez byli nadzy, biedni, bezsilni. Jednak wedlug tego mitu los ludzi byl taki od poczatku, wedlug Biblii Adam i Ewa zyli w raju, w krainie szczescie, ale zasluzyli sobie na zly los swym nieposlusznym, lekkomyslnym postepowaniem.
b) grzech, zlo, posluszenstwo
Adam i Ewa popelnili pierwszych grzech (chrzescijanie nazywaja go grzechem pierworodnym), zalamali pierwszy zakaz Boga, usluchalo szatana (symbolem zla jest w tej opowiesci waz). W tym sensie kontynuowala ich dzielo cala ludzkosc popleniajaca grzechy. Kolejnymi biblijnymi grzeszkami sa: Kain, ktory nie tylko zbuntuje sie przeciw ogu, ale takze zabije swego brata - Abla czy ludzie budujacy wieze Babel - dumni buntownicy, chcacy budowac wielkosc ludzkosci bez Boga. Literatura przedstawia wielu bohaterow, ktorzy popelnili grzech - zbrodniarke "Balladyne", zbrodniacza zone z ballady "Lilije|", grzesznikow z II czesci Dziadow pokutujacych po smierci ze swe winy. Grzeszyli oni przeciw ludziom, ale nie bali sie rowniez Boga.
Do grzechu pierwszych rodzicow nawiazuja caly "Nowy Testament" - Chrystus zbawia ludzkosc pograzona w otchlani grzechu wlasnie przez pierwszych rodzicow.
c) bunt, wolnosc
Mozna jednak na grzech pierwszych rodzicow spojrzec takze z drugiej strony , byl on pierwszym wyraznym buntem czlowieka przeciwko ustalonym regulom i przeciwko Bogu . Zachowanie Adama i Ewy jako glos za wolnoscia , chec wyzwolenia sie z krepujacych ludzi wiezow.
W tym sensie buntownikiem byli takze ludzie znajdujacy wiaze Babel, Prometeusz czy Gustaw-Konrad, bohater III czesci Dziadow, w Wielkiej Improwizacji wyznawajacy Boga na wielki slowny pojedenynek, w ktorym bohater romantyczny atakuje, a Bog milczy. Gsaleria buntownikow romantycznych jest zreszta bogata , nalezy do niej np. Jacek Soplica, ktory zbuntowal sie przeciw konwenansom i chcial prosic o reke dygnitarskiej corki, a kiedy malzenstwo okazalo sie niemozliwe, zlamal rowniez prawo boskie i ... zabil czlowieka.
Bunstowniczka jest tez bohaterka antycznej tragedii - Antygona, jednak o ile ona buntuje sie w imie praw Boskich, Adam i Ewa wlasnie Boski nakaz zlamali.
d) raj
Adam i Ewa byli mieszkancami raju. W wielu tekstach literackich i dzielach plastycznych pojawia sie mptyw tesknoty za rajem, kraina wiecznego szczescia i braku cierpienia. Takie idealne krainy ogladamy w sielankach czy np. fraszkach i piesniach Jana Kochanowskiego, przedstawiajacego zywot ziemianina jako beztroski, spokojny, niemal rajski.
Tesknota za krainami idealnymi zawarta jest tez w utopijnych utworach, np. w Podrozach Guliwera Jonathana Swifta.
e) wygnanie
Konsekwencja grzechu Adama i Ewy bylo wygnanie z raju. Wygnani na wschod od Edenu pierwsi rodzice zostaja skazani na zycie pelne trosk, wstydu i bolu, Ewa bedzie musiala rodzic w bolach , Adam ciezko pracowac. Skonczy sie dla nich rajskie, wolne od trosk, chorob, glodu i cierpienia zycie.
Piszac o wszelkich wygnancach, tulaczkach, emigrantach, warto odwolac sie wlasnie do losu pierwszych rodzicow, ktorzy musieli opuscic swoja ojczyzna.
f) cierpienie i smierci
Konsekwencja grzechu jest dla Adama i Ewy takze cierpienie i smierci. Jako cierpiacych przedstawia pierwszych rodzicow np. Masaccio. Cierpienie stanie sie takze udzialem biblijnego Hioba czy zbolalego ojca z "Trenow" Kochanowskiego; smierc- udzialem bohatrem mitologicznych orfeusza i Eurydyki, bunt przeciw smierci, ktorej uniknac sie nie da , opisal Kochanowski w "Trenach".
g) Ewa - grzesznica, kusicielka, sprawczyni nieszczescia
Biblijna opowiesc o Adamie i Ewie o takze opowiesc o kobiecie kusiciele, zwiedzionej przez szatana i naklaniajacej do grzechu swojego meza.
Zartobliwie Ewe kusicielke ukazuje Teatrzyk "Zielona Ges".
Napisane z przymruzeniem oka Pamietniki Adama i Ewy Marka Twaina pokazuja Ewe jako typowa kobiete: duzo mowiaca, starajaca sie zwrocic uwage Adama i .. ulepszyc swiat. Jednak koncowe partie pamietnikow wzruszaja. Bardzo powaznie, jako wcielenie zla, przedstawia Ewe Jan Kasprowicza w Hymnach.
Ewa, kobieta przynoszaca ludzkosci cale zlo i problemy, ma pewne cechy wspolne z mitologiczna Pandora. W sredniowiecznej piesni spiewano: "Ach zla wa narobila." kobiety zle, sklonne dogrzechu, zepsute pojawia sie sie w literaturze pozniejszych wiekow, np. w slynnej powiesci johna Steinbecka Na wschod od Edenu, noszacej zmienny tytul, nawiazujacy do Biblii, ktora mowi, iz wygnani przez Boga pierwsi ludzie udali sie wlasnie w tamtym kierunku...
h) mezczyna i kobieta
Biblia ukazuje Adama i Ewe ako pare malzonkow, pierwszych rodzicow. Jak zwraca jednak uwage Anna Kamienska , sa w Biblii dwa niezalezne opisy stworzenia swiata i ludzi, ktore zupelnie inaczej poakzuja role kobiety:
"W pierwszej wersji stworzeniania mamy kobiete - czlowieka, rownoprawna towarzyszke mezczyny. W drugiej - jego pomocnice calkiem od niego zalezna."
A wiec juz od interpretacji Biblii mozemy rozpoczac dyskusje o rownouprawnieniu kobiet i mezczyzn.
1. Metryczka bohaterow
a) Adam
- znaczy "czlowiek"
b) Ewa
- znaczy "dajaca zycie" albo: "zycie"
2. Lektura - Biblia, Stary Testament (Ksiega Rodzaju)
Mowi sie tez o Adamie i Ewie w Nowym Testamencie, Chrystusa nazywa sie "drugim Adamem".
Adam i Ewa sa tez bohaterami wielu zartobliwych utworow, np. Teatrzyku "Zielona Ges" Galczynskiego czy "Pamietnikow" Adama i "Ewy" Marka Twaina.
Postac Ewy wystepuje tez w "Hymnach" Jana Kasprowicza.
3. Najwazniejsza wydarzenia w zyciu Adama i Ewy
Bunt przeciw Bogu: posluchanie namowy weza i zerwanie zakazanego owocu.
Konsekwencja tego czynu bylo wygnanie z raju.
4. Wybrane dziela plastyczne ukazujace Adama i Ewy
- Fresk Michala Aniola w Kaplicy Sykstynskiej ukazujacy grzech pierwszych ludzi i wygnanie z raju.
-Arrasy wawelskie (Dzieje rajskie)
-Lorenzo Maitani Stworzenie Ewy - katedra w Orvieto
-Masaccio "Wygnanie z raju"
-Albercht Durer "Adam i Ewa"
5. Motywy literackie
a) ludzkosc, kondycja czlowieka
Adam i Ewa to wedlug Biblii para pierwszych rodzicow stworzona przez Boga - to oni dali poczatek ludzkosci.
Poruszjajac wszelkie tematy dotyczace losu czlowieka, kondycji ludzkiej, warto odwolac sie do Adama i ewy. My - wspolczesni ludzie - takze dzielimy ich los.
Znana piesn religijna mowi np. "wygnancy Ewy, do Ciebie wolamy, zlituj sie , zlituj, niech sie nie tulamy".
Dziela plastyczne, np. fresk Michala Aniola z Kaplicy Sykstynskiej czy arrasy wawelskie przedstawiaja Adama i Ewe jego nagich i bezbronnych. Podobna wizje ludzi prezentowal np. mit o Prometeuszu - ludzie w nim tez byli nadzy, biedni, bezsilni. Jednak wedlug tego mitu los ludzi byl taki od poczatku, wedlug Biblii Adam i Ewa zyli w raju, w krainie szczescie, ale zasluzyli sobie na zly los swym nieposlusznym, lekkomyslnym postepowaniem.
b) grzech, zlo, posluszenstwo
Adam i Ewa popelnili pierwszych grzech (chrzescijanie nazywaja go grzechem pierworodnym), zalamali pierwszy zakaz Boga, usluchalo szatana (symbolem zla jest w tej opowiesci waz). W tym sensie kontynuowala ich dzielo cala ludzkosc popleniajaca grzechy. Kolejnymi biblijnymi grzeszkami sa: Kain, ktory nie tylko zbuntuje sie przeciw ogu, ale takze zabije swego brata - Abla czy ludzie budujacy wieze Babel - dumni buntownicy, chcacy budowac wielkosc ludzkosci bez Boga. Literatura przedstawia wielu bohaterow, ktorzy popelnili grzech - zbrodniarke "Balladyne", zbrodniacza zone z ballady "Lilije|", grzesznikow z II czesci Dziadow pokutujacych po smierci ze swe winy. Grzeszyli oni przeciw ludziom, ale nie bali sie rowniez Boga.
Do grzechu pierwszych rodzicow nawiazuja caly "Nowy Testament" - Chrystus zbawia ludzkosc pograzona w otchlani grzechu wlasnie przez pierwszych rodzicow.
c) bunt, wolnosc
Mozna jednak na grzech pierwszych rodzicow spojrzec takze z drugiej strony , byl on pierwszym wyraznym buntem czlowieka przeciwko ustalonym regulom i przeciwko Bogu . Zachowanie Adama i Ewy jako glos za wolnoscia , chec wyzwolenia sie z krepujacych ludzi wiezow.
W tym sensie buntownikiem byli takze ludzie znajdujacy wiaze Babel, Prometeusz czy Gustaw-Konrad, bohater III czesci Dziadow, w Wielkiej Improwizacji wyznawajacy Boga na wielki slowny pojedenynek, w ktorym bohater romantyczny atakuje, a Bog milczy. Gsaleria buntownikow romantycznych jest zreszta bogata , nalezy do niej np. Jacek Soplica, ktory zbuntowal sie przeciw konwenansom i chcial prosic o reke dygnitarskiej corki, a kiedy malzenstwo okazalo sie niemozliwe, zlamal rowniez prawo boskie i ... zabil czlowieka.
Bunstowniczka jest tez bohaterka antycznej tragedii - Antygona, jednak o ile ona buntuje sie w imie praw Boskich, Adam i Ewa wlasnie Boski nakaz zlamali.
d) raj
Adam i Ewa byli mieszkancami raju. W wielu tekstach literackich i dzielach plastycznych pojawia sie mptyw tesknoty za rajem, kraina wiecznego szczescia i braku cierpienia. Takie idealne krainy ogladamy w sielankach czy np. fraszkach i piesniach Jana Kochanowskiego, przedstawiajacego zywot ziemianina jako beztroski, spokojny, niemal rajski.
Tesknota za krainami idealnymi zawarta jest tez w utopijnych utworach, np. w Podrozach Guliwera Jonathana Swifta.
e) wygnanie
Konsekwencja grzechu Adama i Ewy bylo wygnanie z raju. Wygnani na wschod od Edenu pierwsi rodzice zostaja skazani na zycie pelne trosk, wstydu i bolu, Ewa bedzie musiala rodzic w bolach , Adam ciezko pracowac. Skonczy sie dla nich rajskie, wolne od trosk, chorob, glodu i cierpienia zycie.
Piszac o wszelkich wygnancach, tulaczkach, emigrantach, warto odwolac sie wlasnie do losu pierwszych rodzicow, ktorzy musieli opuscic swoja ojczyzna.
f) cierpienie i smierci
Konsekwencja grzechu jest dla Adama i Ewy takze cierpienie i smierci. Jako cierpiacych przedstawia pierwszych rodzicow np. Masaccio. Cierpienie stanie sie takze udzialem biblijnego Hioba czy zbolalego ojca z "Trenow" Kochanowskiego; smierc- udzialem bohatrem mitologicznych orfeusza i Eurydyki, bunt przeciw smierci, ktorej uniknac sie nie da , opisal Kochanowski w "Trenach".
g) Ewa - grzesznica, kusicielka, sprawczyni nieszczescia
Biblijna opowiesc o Adamie i Ewie o takze opowiesc o kobiecie kusiciele, zwiedzionej przez szatana i naklaniajacej do grzechu swojego meza.
Zartobliwie Ewe kusicielke ukazuje Teatrzyk "Zielona Ges".
Napisane z przymruzeniem oka Pamietniki Adama i Ewy Marka Twaina pokazuja Ewe jako typowa kobiete: duzo mowiaca, starajaca sie zwrocic uwage Adama i .. ulepszyc swiat. Jednak koncowe partie pamietnikow wzruszaja. Bardzo powaznie, jako wcielenie zla, przedstawia Ewe Jan Kasprowicza w Hymnach.
Ewa, kobieta przynoszaca ludzkosci cale zlo i problemy, ma pewne cechy wspolne z mitologiczna Pandora. W sredniowiecznej piesni spiewano: "Ach zla wa narobila." kobiety zle, sklonne dogrzechu, zepsute pojawia sie sie w literaturze pozniejszych wiekow, np. w slynnej powiesci johna Steinbecka Na wschod od Edenu, noszacej zmienny tytul, nawiazujacy do Biblii, ktora mowi, iz wygnani przez Boga pierwsi ludzie udali sie wlasnie w tamtym kierunku...
h) mezczyna i kobieta
Biblia ukazuje Adama i Ewe ako pare malzonkow, pierwszych rodzicow. Jak zwraca jednak uwage Anna Kamienska , sa w Biblii dwa niezalezne opisy stworzenia swiata i ludzi, ktore zupelnie inaczej poakzuja role kobiety:
"W pierwszej wersji stworzeniania mamy kobiete - czlowieka, rownoprawna towarzyszke mezczyny. W drugiej - jego pomocnice calkiem od niego zalezna."
A wiec juz od interpretacji Biblii mozemy rozpoczac dyskusje o rownouprawnieniu kobiet i mezczyzn.
Komentarze
Prześlij komentarz