1. W naszym organizmie na skutek procesow komorkowych powstaja szkodliwe dla ustroju substancje, ktore musza zostac wydalone. To glowne zadanie dla ukladu wydalniczego.
2. Uklad wydalniczy - budowa
Sklada sie z nerek, moczowodow, pecherza moczowego i cewki moczowej.
-zyla nerkowa
-tetnica nerkowa
-nerka
-moczowod
-pecherz moczowy
-cewka moczowa
a) Nerki
-zyla nerkowa
-tetnica nerkowa
-miedniczka nerkowa
-moczowod
-piramidy nekowe
-kielichy nerkowe
-kora nerki
-rdzen nerki
-slupy nerkowe
Nerki sa parzystym narzadem w ukladzie wydalniczym, ksztaltem zblizone do ziarna fasoli. Polozonego po obu stronach kregoslupa, na tylnej scianie jamy brzusznej, na wysokosci odcinka piersiowo-ledzwiowego kregoslupa. Na tej wysokosci utrzymane sa dzieki tkance tluszczowej i naczyniom krwionosnym: tetnicy i zyle nerkowej.
Zewnetrzna warstwa nerki nazywana jest kora, a wewnetrzna - rdzeniem. Sa ona bardzo ukrwione. Stanowia filtr oczyszczajacy osocze krwii z produktow przemiany materii (mocznika,kwasu moczowego oraz substancji zawartych w lekach, ktore nie ulegaly calkowitemu rozkladowi).
Nerki polaczone sa z ukladem krwionosnym za pomoca tetnic i zyl nerkowych, ktore doprowadzaja krew poddawana filtracji i odprowadzaja krew odfiltrowana.
Podstawowym elementem strukturalnym i funkcjonalnym nerki jest nefron . w obu nerkach jest okolo 2,5 mln nefronow. To w nich powstaje mocz, ktory zbiera sie w miedniczce nerkowej. Stamtad odprowadzany jest moczowodami do pecherza moczowego.
b) Nefron
-klebuszek nerwowy
-torebka Bowmana
-kanalik nerkowy
-naczynia krwionosne
-kanalik zbiorczy
-mocz
c) Moczowody
Sa to przewody o dlugosci okolo 30 cm, ktore umozliwiaja odprowadzenie moczu gromadzacego sie w miedniczkach nerkowych do pecherza moczowego. Ich sciana zbudowana jest z warstwy blony miesniowej, ktorej tkanka miesniowa gladka umozliwia skurcze i ruchy robaczkowe, przepychajace mocz w kierunku pecherza moczowego.
d) Pecherz moczowy
Pecherz moczowy jest zbiornikiem moczu. W nim, u ujscia moczowodow, znajduja sie zastawki uniemzliwiajace cofanie sie moczu. Pojemnosc maksymalna pecherza wynosi 700 ml, ale odczuwane ppotrzeby oddawania moczu pojawia sie przy zawartosci 300 ml. oprozniony pecherz moczowy ma wielkosc malej cytryny, a blona sluzowa pokrywajaca jego wnetrze uklada sie w liczne faldy. W miare wypelniania sie pecherza nastepuje wygladzenie sie fald, dzieki czemu moze on znacznie powiekszyc swoje rozmiary.
Od pecherza moczowego odchodzi cewka moczowa.
e) Cewka moczowa
Ujscie cewki moczowej otacza miesien zwieracza pecherza moczowego. Dzieki stalemu napieciu, nie pozwala on na odplyw moczu z pecherza. Za trzymanie moczu odpowiedzialny jest takze miesien zwieracz cewki moczowej, zbudowany z miesni szkieletowych poprzecznie prazkowanych, ktorych praca zalezy od naszej woli.
3. Etapy powstania moczu
Powstanie moczu w nerkach mozna podzielic na dwa etapy
a) W pierwszym etapie krew ulega filtracji. Proces ten ma miejsce w czesci nefronu polozonej w czesci korowej nerki - w klebuszku nerkowym zbudowanym z naczyn krwionosnych i otoczonym torebka Bowmana.
b) Etap drugi polega na odzyskaniu z przesaczonej cieczy wszystkich tych skladnikow, ktore moga byc ponownie wykorzystanie przez organizmow. Proces ten zachodzi w dlugim , zienkosciennym kanaliku nerkowym, odchodzacym od torebki i otoczonym naczyniami krwionosnymi.
Ostatecznie mocz wyplywa z nefronu do kanalika zbiorczego, a nasztepnie spada do moczowodu.
4. W jaki sposob oproznia sie pecherz?
Uczucie potrzeby oddawania moczu zalezne jest od stopnia napiecia miesniowski pecherza moczowego. Wypelnianie pecherza moczem powoduje rozciaganie jego scian i podraznianie receptorow, ktore przesylaja informacje do centralnego ukladu nerwowego. Wyzwala to skurcz sciany pecherza i rozkurcz zwieraczy. Odruch oprozniania pecherza jest stale kontrolowany przez srodki nerwowe w korze mozgowej, ktore dzialaja hamujaco na osrodek rdzeniowy, dlatego tez o oddawaniu moczu mozemy decydowac swiadomie.
Ponadto oproznianie pecherza sterowane jest przez osrodki nerwowe lezace w rdzeniu kregowym w czesci ledzwiowej i krzyzowej. Oddawanie moczu moze odbywac sie tez pod konrola tylko samego osrodka rdzeniowego. Dzieje sie tak u noworodkow lub u osob z uszkodzonym rdzeniem kregowym.
5. Rozne
-Ilosc krwi przeplywajacej przez nerke jest ogromna. Obliczono, ze dziennie nerka filtruje okolo 180 litrow krwi.
-Twoj organizm wytwarza dziennie 1-1,5 litra moczu. Znajduje sie w nim okolo 50 g substancji rozpuszczonych w wodzie, z czego wiekszosc stanowia mocznik i chlorek sodu.
-nerki produkuja hormon, ktory stymuluje wytwarzanie w szpiku kostnym czerwonych krwinek - tym hormonem jest erytropoetyna.
6. Szkodliwe substancje sa ususwane z organizmu z :
- moczem
- przez pluca (w procesie oddychania)
- z potem
- z kalem
2. Uklad wydalniczy - budowa
Sklada sie z nerek, moczowodow, pecherza moczowego i cewki moczowej.
-zyla nerkowa
-tetnica nerkowa
-nerka
-moczowod
-pecherz moczowy
-cewka moczowa
a) Nerki
-zyla nerkowa
-tetnica nerkowa
-miedniczka nerkowa
-moczowod
-piramidy nekowe
-kielichy nerkowe
-kora nerki
-rdzen nerki
-slupy nerkowe
Nerki sa parzystym narzadem w ukladzie wydalniczym, ksztaltem zblizone do ziarna fasoli. Polozonego po obu stronach kregoslupa, na tylnej scianie jamy brzusznej, na wysokosci odcinka piersiowo-ledzwiowego kregoslupa. Na tej wysokosci utrzymane sa dzieki tkance tluszczowej i naczyniom krwionosnym: tetnicy i zyle nerkowej.
Zewnetrzna warstwa nerki nazywana jest kora, a wewnetrzna - rdzeniem. Sa ona bardzo ukrwione. Stanowia filtr oczyszczajacy osocze krwii z produktow przemiany materii (mocznika,kwasu moczowego oraz substancji zawartych w lekach, ktore nie ulegaly calkowitemu rozkladowi).
Nerki polaczone sa z ukladem krwionosnym za pomoca tetnic i zyl nerkowych, ktore doprowadzaja krew poddawana filtracji i odprowadzaja krew odfiltrowana.
Podstawowym elementem strukturalnym i funkcjonalnym nerki jest nefron . w obu nerkach jest okolo 2,5 mln nefronow. To w nich powstaje mocz, ktory zbiera sie w miedniczce nerkowej. Stamtad odprowadzany jest moczowodami do pecherza moczowego.
b) Nefron
-klebuszek nerwowy
-torebka Bowmana
-kanalik nerkowy
-naczynia krwionosne
-kanalik zbiorczy
-mocz
c) Moczowody
Sa to przewody o dlugosci okolo 30 cm, ktore umozliwiaja odprowadzenie moczu gromadzacego sie w miedniczkach nerkowych do pecherza moczowego. Ich sciana zbudowana jest z warstwy blony miesniowej, ktorej tkanka miesniowa gladka umozliwia skurcze i ruchy robaczkowe, przepychajace mocz w kierunku pecherza moczowego.
d) Pecherz moczowy
Pecherz moczowy jest zbiornikiem moczu. W nim, u ujscia moczowodow, znajduja sie zastawki uniemzliwiajace cofanie sie moczu. Pojemnosc maksymalna pecherza wynosi 700 ml, ale odczuwane ppotrzeby oddawania moczu pojawia sie przy zawartosci 300 ml. oprozniony pecherz moczowy ma wielkosc malej cytryny, a blona sluzowa pokrywajaca jego wnetrze uklada sie w liczne faldy. W miare wypelniania sie pecherza nastepuje wygladzenie sie fald, dzieki czemu moze on znacznie powiekszyc swoje rozmiary.
Od pecherza moczowego odchodzi cewka moczowa.
e) Cewka moczowa
Ujscie cewki moczowej otacza miesien zwieracza pecherza moczowego. Dzieki stalemu napieciu, nie pozwala on na odplyw moczu z pecherza. Za trzymanie moczu odpowiedzialny jest takze miesien zwieracz cewki moczowej, zbudowany z miesni szkieletowych poprzecznie prazkowanych, ktorych praca zalezy od naszej woli.
3. Etapy powstania moczu
Powstanie moczu w nerkach mozna podzielic na dwa etapy
a) W pierwszym etapie krew ulega filtracji. Proces ten ma miejsce w czesci nefronu polozonej w czesci korowej nerki - w klebuszku nerkowym zbudowanym z naczyn krwionosnych i otoczonym torebka Bowmana.
b) Etap drugi polega na odzyskaniu z przesaczonej cieczy wszystkich tych skladnikow, ktore moga byc ponownie wykorzystanie przez organizmow. Proces ten zachodzi w dlugim , zienkosciennym kanaliku nerkowym, odchodzacym od torebki i otoczonym naczyniami krwionosnymi.
Ostatecznie mocz wyplywa z nefronu do kanalika zbiorczego, a nasztepnie spada do moczowodu.
4. W jaki sposob oproznia sie pecherz?
Uczucie potrzeby oddawania moczu zalezne jest od stopnia napiecia miesniowski pecherza moczowego. Wypelnianie pecherza moczem powoduje rozciaganie jego scian i podraznianie receptorow, ktore przesylaja informacje do centralnego ukladu nerwowego. Wyzwala to skurcz sciany pecherza i rozkurcz zwieraczy. Odruch oprozniania pecherza jest stale kontrolowany przez srodki nerwowe w korze mozgowej, ktore dzialaja hamujaco na osrodek rdzeniowy, dlatego tez o oddawaniu moczu mozemy decydowac swiadomie.
Ponadto oproznianie pecherza sterowane jest przez osrodki nerwowe lezace w rdzeniu kregowym w czesci ledzwiowej i krzyzowej. Oddawanie moczu moze odbywac sie tez pod konrola tylko samego osrodka rdzeniowego. Dzieje sie tak u noworodkow lub u osob z uszkodzonym rdzeniem kregowym.
5. Rozne
-Ilosc krwi przeplywajacej przez nerke jest ogromna. Obliczono, ze dziennie nerka filtruje okolo 180 litrow krwi.
-Twoj organizm wytwarza dziennie 1-1,5 litra moczu. Znajduje sie w nim okolo 50 g substancji rozpuszczonych w wodzie, z czego wiekszosc stanowia mocznik i chlorek sodu.
-nerki produkuja hormon, ktory stymuluje wytwarzanie w szpiku kostnym czerwonych krwinek - tym hormonem jest erytropoetyna.
6. Szkodliwe substancje sa ususwane z organizmu z :
- moczem
- przez pluca (w procesie oddychania)
- z potem
- z kalem
Komentarze
Prześlij komentarz